Türkiye’de milyonlarca çalışan, emeklilik hayalini gerçeğe dönüştürmek için yasal düzenlemeleri yakından takip ediyor. Özellikle 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar için çıkarılan EYT yasası, yaş şartını ortadan kaldırarak erken emekliliğin kapısını açmıştı. Ancak bu tarihten sonra sigortalı olanlar için yaş, prim ve hizmet süresi kriterleri hâlâ geçerli. Peki, EYT dışında kalan çalışanlar emekliliği nasıl öne çekebilir? İşte uzmanlara göre emekliliği hızlandırabilecek yedi yasal avantaj:
1. çocuk borçlanması
Kadın çalışanlar, doğumdan sonra çalışmadıkları süreleri borçlanarak prim kazanabiliyor. En fazla üç çocuk için yapılabilecek bu borçlanma, toplamda 6 yıla kadar (2160 gün) prim kazandırıyor. Bu sayede anneler, hem işe giriş tarihini geriye çekebiliyor hem de erken emeklilik şansını yakalayabiliyor.
2. askerlik borçlanması
Erkekler, sigortalı olmadan önce yaptıkları askerliği borçlanarak sigorta başlangıç tarihlerini geriye çekebiliyor. Bu durum, erken yaşta emeklilik hakkı sağlarken, bazı durumlarda EYT kapsamına dahil olma imkanı bile tanıyor.
3. kısmi emeklilik
15 yıl hizmet süresi ve 3600 prim günü şartını sağlayanlar, belirli yaşa geldiklerinde kısmi emeklilik hakkı elde edebiliyor. Bu yaş sınırı kadınlarda 58, erkeklerde 60. Ancak 1999 sonrası işe başlayanlar için bu şartlar daha sıkı: 4500 prim günü ve 25 yıl hizmet süresi gerekiyor.
4. malulen emeklilik
Çalışma gücünün en az %60’ını kaybedenler, sağlık kurulu raporuyla SGK’dan malulen emekli olabiliyor. En az 1800 prim günü yeterli oluyor ve yaş şartı aranmıyor. Ancak malulen emekliler çalışamaz; çalışmaları hâlinde emekli maaşları kesiliyor.
5. engelli emekliliği ve vergi indirimi
%40 ve üzeri engelli olan çalışanlar, vergi indirimi alarak yaş şartı olmadan emekli olabiliyor. Emeklilik süresi işe giriş tarihine göre değişse de, 15 yıl 3600 günden başlayarak 4680 güne kadar uzayabiliyor.
6. yıpranma payı (fiili hizmet süresi zammı)
Madencilik, gazetecilik gibi ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlara her yıl için ek prim günü veriliyor. Bu günlerin yarısı yaş haddinden düşülerek erken emeklilik sağlanıyor.
7. engelli çocuğu olan annelere özel haklar
Ağır engelli çocuğu bulunan annelerin prim günlerine, çalıştıkları sürenin dörtte biri ekleniyor. Bu süre hem toplam primden sayılıyor hem de emeklilik yaşından düşülüyor.
Bu yedi farklı yasal hak, çalışanların emeklilik sürecini erkene çekmelerine olanak tanıyor. Her biri için özel şartlar bulunsa da doğru başvuru ve belgelerle, milyonlarca kişi emeklilik hayaline beklenenden erken kavuşabilir.
